Mazowsze się starzeje

O tym, że starość jest nieunikniona, wszyscy wiemy doskonale. Wejście w wiek senioralny nie musi jednak oznaczać bierności, choroby czy samotności. Wręcz przeciwnie! Dzięki wydłużaniu się ludzkiego życia i stałej poprawie jego jakości, może to być czas realizacji własnych pasji i marzeń, zarówno w ramach aktywności zawodowej, jak i społecznej.

Proces starzenia się społeczeństwa dotyczy całego naszego kraju. Trzeba jednak przyznać, że przebiega on w sposób zróżnicowany. Są bowiem województwa stosunkowo młode demograficznie oraz ponadprzeciętnie stare. Województwo mazowieckie jest regionem, w którym odsetek ludności w starszym wieku jest zbliżony do średniej krajowej. Kiedy jednak weźmiemy spod uwagę, jak duży jest potencjał demograficzny Mazowsza, to nasze województwo okazuje się tym, w którym mieszka aż 14 proc. całej populacji Polski w wieku poprodukcyjnym (ponad 1,1 mln osób).

Liczby nie kłamią… Na koniec grudnia 2017 roku województwo mazowieckie zamieszkiwało 5 384 617 osób, co czyniło nasz region najludniejszym w kraju. Mazowieckie znalazło się dzięki temu w grupie trzech województw (obok małopolskiego i pomorskiego), które od dziesięciu lat odnotowuje stały wzrost liczby ludności. A tendencja ta w ciągu najbliższych lat będzie się jeszcze pogłębiać. Według prognozy na lata 2014-2050, opracowanej przez Główny Urząd Statystyczny w 2014 roku, przez najbliższe dziesięć lat liczba ludności w naszym województwie będzie dalej rosła. Proces ten potrwa do 2029 roku, kiedy to liczba ludności przekroczy 5 419 tys. (wzrost o 35 tys. w porównaniu do 2017 roku), by w końcu w 2050 roku zacząć spadać (o prawie 66 tys. w porównaniu do 2017 roku). Pomimo tego, Mazowsze dalej pozostanie, w porównaniu z innymi województwami, regionem o największym potencjale ludnościowym.

Z dużą liczbą ludności w starszym wieku związana jest odpowiednio większa skala potrzeb, w których zaspokajaniu powinna uczestniczyć polityka senioralna. Jej realizatorami są: samorząd województwa, samorządy powiatowe i samorządy gminne. Skalę potrzeb określa liczebność populacji, zaś gęstość zaludnienia i stopień urbanizacji wymuszają demograficzno-przestrzenne uwarunkowania, w jakich te potrzeby powinny być zaspokajane.

Pod koniec 2017 roku 64 proc. ludności Mazowsza, czyli prawie 3,5 mln osób, mieszkało w miastach. Największy odsetek osób mieszkających w miastach zaobserwowano w powiatach: wołomińskim (69 proc.), żyrardowskim, otwockim (po 61 proc.), pruszkowskim (60 proc.) i grodziskim (55 proc.).

Według raportu o stanie gminy Otwock za 2018 rok na terenie naszego miasta mieszkało pod koniec ubiegłego roku: 7091 kobiet i 4408 mężczyzn w wieku 60 lat i więcej. 65 lat i więcej liczyło zaś 5419 kobiet i 3117 mężczyzn.

Podstawową formą wsparcia osób starszych są placówki oferujące stacjonarną pomoc społeczną, na którą składają się domy pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy oraz placówki zapewniające całodobową opiekę dla osób z niepelnosprawnościami. Formą opieki stacjonarnej mogą być także mieszkania chronione lub wspomagane. Wsparcie w formule dziennej (półstacjonarnej) oferować mogą środowiskowe domy samopomocy (dla osób z zaburzeniami natury psychicznej) oraz dzienne domy pomocy.

W przypadku osób w wieku senioralnym niesłychanie ważne jest bowiem podtrzymywanie kondycji psychicznej oraz zwalczanie poczucia osamotnienia.  Dlatego trzeba i powinno się postawić na wsparcie samodzielności tych osób. Osoba samodzielna ma lepszą jakość życia i jest tańsza, ponieważ nie musi korzystać z drogich usług całodobowej opieki. Samorządów ani publicznej służby zdrowia nie stać na to, aby każdemu potrzebującemu zagwarantować indywidualnie opiekuna, tym bardziej, jeśli za chwilę seniorzy będą stanowić 35 proc. społeczeństwa, a na jedną osobę pracującą przypadnie czterech emerytów. Z tego powodu należy zrobić wszystko, aby doprowadzić do sytuacji, w której osoby będące na emeryturze mogłyby czuć się potrzebne, „zaopiekowane” i znalazłyby dla siebie  odpowiednie miejsce oraz zajęcie. Najbliższe lata to odpowiedni czas na tego typu działania.

Starszego człowieka dostrzegamy zwykle w sytuacji bezradności czy niesamodzielności, ale przecież nie znalazł się on w niej z dnia na dzień. Patrzymy na seniora jak na osobę chorą, nie zwracając uwagi na jego sytuację społeczną. A przecież najgorszą chorobą człowieka w wieku w starszym wieku jest samotność, pozbawienie miłości i kontaktu z innymi ludźmi. Dlatego polityka senioralna powinna być budowana przede wszystkim lokalnie. Teraz, dziś, bo nie ma na co czekać!

Andrzej Idziak