Nowelizacja ustawy o dochodach JST - czy spełni oczekiwania samorządowców?

1 października Sejm uchwalił nowelizację ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST), która ma  wprowadzić istotne zmiany w finansach lokalnych samorządów. Nowe przepisy zakładają zwiększenie dochodów JST o blisko 25 mld zł w 2025 roku, co ma nastąpić dzięki zmianom w sposobie naliczania dochodów z podatków PIT i CIT. Czy jednak nowe przepisy spełnią oczekiwania samorządowców? Jakie nadzieje wiążą z nimi gminy Karczew, Wiązowna i Wołomin, a czego się obawiają?

Nowelizacja ustawy była długo oczekiwana przez samorządy, które w ostatnich latach zmagały się z trudną sytuacją finansową. Wójt gminy Wiązowna, Janusz Budny, zwraca uwagę, że zmiany pozwolą odzyskać część utraconych dochodów, które w wyniku wcześniejszych reform drastycznie zmalały. Jak napisał na swoim profilu w mediach społecznościowych, samorządy „znalazły się w sytuacji, w której jeszcze nigdy nie były, a kolejne reformy finansów powodowały ogromne ubytki w dochodach jednostek samorządowych.”

Podobną opinię wyraziła burmistrz Wołomina, Elżbieta Radwan, która w programie RDC zauważyła, że wieloletnie zmiany finansowe, takie jak Polski Ład, negatywnie wpłynęły na budżety miast.

– stwierdziła burmistrz. Dodała także, że choć nowelizacja jest krokiem w dobrą stronę, to nie rozwiązuje ona wszystkich problemów, zwłaszcza związanych z kosztami życia, rosnącymi cenami energii i płacą minimalną.

Burmistrz Karczewa, Michał Rudzki, zwraca uwagę na potrzebę długofalowych i kompleksowych reform finansowych, wskazując, że dotychczasowe zmiany w ustawie o systemie finansowania samorządów często były „wrzutkami”, które negatywnie wpływały na stabilność finansową JST.

– zauważył Rudzki w trakcie rozmowy w radiu RDC.

Jednym z głównych wyzwań, które dostrzega burmistrz Karczewa, jest finansowanie oświaty.

Mimo nadziei na poprawę sytuacji finansowej, Rudzki podkreśla, że inwestycje samorządowe obecnie w dużej mierze opierają się na dotacjach, a wolne środki są niewielkie. 

– dodaje.

Samorządowcy z jednej strony doceniają to, że rząd ponownie zwrócił uwagę na problemy lokalnych budżetów i stara się zwiększyć dochody JST. Z drugiej jednak strony obawiają się, że te zmiany mogą nie być wystarczające w obliczu rosnących kosztów. Jak zauważa burmistrz Wołomina, Elżbieta Radwan, powiaty mogą odczuć większe korzyści, ale miasta średniej wielkości, takie jak Wołomin, muszą zachować ostrożność, ponieważ koszty utrzymania i rosnące wydatki bieżące mogą szybko zniwelować dodatkowe dochody.

Z kolei Michał Rudzki z Karczewa podkreśla, że pomimo nadziei na większe dochody, JST będą musiały nadal szukać dodatkowych źródeł finansowania na inwestycje i trudno obecnie ocenić czy wkład własny będzie zasadniczo pokrywany z dochodów własnych.

Nowelizacja ustawy o dochodach JST daje samorządom nadzieję na poprawę finansowania, jednak rzeczywiste korzyści będą zależeć od wielu czynników, w tym od dalszych decyzji rządu dotyczących płac minimalnych i cen energii. Samorządowcy z Karczewa, Wiązowny i Wołomina, choć doceniają podjęte przez rząd kroki, podchodzą do nich ostrożnie. Wszyscy zgodnie twierdzą, że konieczne będzie monitorowanie sytuacji finansowej w nadchodzących latach i dalsze działania na rzecz stabilizacji lokalnych budżetów.

Nowe przepisy będą teraz przedmiotem prac w Senacie, a samorządy z niecierpliwością czekają na ostateczny kształt ustawy, który ma zacząć obowiązywać od 2025 roku.