Wartości widokowe zabytku kontra bezpieczeństwo i komfort mieszkańców Celestynowa

Czy lekko dziurawa droga powiatowa może być zabytkiem? Okazuje się, że tak gdy znajduje się obok zabytkowej nieruchomości. Tak się stało w Celestynowie i właśnie radni tej gminy wraz z sołtysem zaczęli zbiórkę podpisów pod apelem do ministra kultury o uchylenie kontrowersyjnej decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków w kwestii objęcia ochroną otoczenia tejże nieruchomości w postaci odcinków przyległych ulic. Inicjatorzy apelu nie zgadzają się bowiem iż wartości widokowe zabytku są ważniejsze niż bezpieczeństwo i komfort ludzi.

Cóż to za cenny zabytek, o który tak bardzo troszczy się konserwator? Jest to willa z początku XX wieku z ogrodem/zielenią znajdująca się w prywatnych rękach. 

Niestety decyzja konserwatora jest mało zrozumiała i wręcz dwuznaczna zważywszy na okoliczności, w której została podjęta.

Otóż wspomniana droga powiatowa w Celestynowie to ulica Jankowskiego. Jest ona łącznikiem dwóch części miejscowości przedzielonej linią kolejową nr 7 - będącą obecnie w toku modernizacji i rozbudowy. Włodarze gminy starając się o większe bezpieczeństwo i komfort mieszkańców, postanowili w miejsce przejazdu przez tory w ul. Jankowskiego wybudować tunel pod wiaduktem. Zawarte zostało w tej kwestii porozumienie z PKP PLK, uzyskanie wsparcie powiatu otwockiego, podpisana już nawet została umowa z wykonawcą. Dotarcie do tego punktu trwało kilka lat i gdy nadszedł już czas realizacji bezkolizyjnego przejazdu - pojawił się problem - decyzja konserwatora o rozszerzeniu obszaru zabytkowej willi o przylegający teren ulicy Jankowskiego oraz odcinka przecinającej ulicy św. Kazimierza.

Dlaczego ta decyzja jest niezrozumiała i kontrowersyjna?

Willa wraz z otaczającym terenem zielonym w ewidencji zabytków znajduje się od lat 80. XX w. Wyżej wymienioną decyzję rozszerzającą teren chroniony Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał 18 grudnia 2020 roku.  Postępowanie w tej sprawie wszczął z urzędu w lipcu 2020 roku - prawie 1,5 roku po pozytywnej opinii co do lokalizacji i budowy tunelu, którą sam wcześniej wydał. Mocno zastanawiające jest, iż parę tygodni wcześniej, w czerwcu 2020 r. Zarząd Dróg Powiatowych w Otwocku wezwał właścicieli posesji z zabytkową willą do usunięcia nielegalnie wybudowanego ogrodzenia. Otóż ci właściciele samowolnie poszerzyli teren swojej nieruchomości o ok. 3 m pasa drogowego wzdłuż ul. Jankowskiego i nie kwapią się, aby teren powiatowy oddać.

Decyzję objęcia ochroną odcinków ulic Jankowskiego i św. Kazimierza Mazowiecki Konserwator Zabytków motywuje “ochroną wartości widokowych”. W piśmie do włodarzy gminy Celestynów uznał to za ważniejsze niż ich argumenty dotyczące budowy tunelu, którymi są: poprawa bezpieczeństwa, zdrowia i życia mieszkańców oraz mniejsza ilość spalin ze stojących na przejeździe pojazdów (które to spaliny przecież wpływają negatywnie na budynki, szczególnie stare). 

Walory widokowe? Popatrzcie na zdjęcie główne - te drzewa i ukryty za nimi dworek są tymi wartościami widokowymi. To właśnie chroni konserwator utrudniając budowę tunelu w Celestynowie. No i nie mówiąc o tych dziurach w ulicy Jankowskiego - niełatwo je teraz będzie naprawiać, bo trzeba będzie czekać na zgodę konserwatora. 

Zachowanie zabytków jest istotne, ale potrzebny jest też przy tym zdrowy rozsądek. Miejmy nadzieję, że nie zabraknie go ministrowi kultury i pozytywnie odniesie się do apelu mieszkańców Celestynowa.

Kazimiera Zalewska

W galerii: mapy z serwisów gov.pl - pokazujące granice nieruchomości i zabytku