Warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności

Warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności jest instytucją prawa karnego, w wyniku której zastosowania osoba skazana na karę pozbawienia wolności nie musi faktycznie odbyć tej kary, jeżeli przez wskazany w wyroku okres (tzw. „okres próby”) będzie spełniać określone przesłanki, a co za tym idzie – w efekcie tego - nie dojdzie do zarządzenia tak wymierzonej i zawieszonej w stosunku do skazanego kary.

Przede wszystkim – co do zasady – zawieszeniu podlega kara pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym jednego roku. Instytucji tej nie można jednak zastosować do sprawcy, który już wcześniej był skazany na karę pozbawienia wolności – nie tylko na karę bezwzględną, ale też na karę „w zawieszeniu”. Nadto, aby mogło dojść do zawieszenia wymierzonej skazanemu kary pozbawienia wolności sąd musi dojść do przekonania, że taka kara będzie wystarczająca dla osiągnięcia jej celów (zwłaszcza, że skazany nie popełni ponownie przestępstwa). Sąd musi wziąć pod uwagę także postawę danej osoby, jej właściwości i warunki osobiste, dotychczasowe życie, to jak osoba ta zachowywała się zanim popełniła dane przestępstwo. Okres próby na który może zostać zawieszona kara pozbawienia wolności wynosi – co do zasady – od jednego roku do trzech lat.

Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności sąd może także orzec wobec skazanego grzywnę czy też nałożyć na niego określone obowiązki. Jako przykład takich obowiązków należy wskazać przeproszenie osoby pokrzywdzonej, poddanie się określonej terapii czy opuszczenia lokalu, w którym oskarżony mieszka z pokrzywdzonym. Sąd może także nałożyć na oskarżonego obowiązek naprawienia szkody.

W określonych przypadkach sąd może jednak zarządzić wykonanie kary, która została uprzednio zawieszona, co będzie się wiązało z koniecznością jej odbycia w warunkach izolacyjnych (w zakładzie karnym). Zarządzenie takie następuje po przeprowadzeniu posiedzenia, o którym zawiadamia się samego skazanego. Jeżeli skazany ustanowił obrońcę takiego jak, na przykład adwokat kartuzy to obrońca ten również może uczestniczyć w tym posiedzeniu. W określonych przypadkach zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności ma charakter obligatoryjny, tj. sąd musi zarządzić jej wykonanie, w innych zaś jedynie charakter fakultatywny, tj. sąd może zarządzić wykonanie kary. Jako przykład sytuacji obligatoryjnego zarządzenia wykonania kary można wskazać sytuację, w której w stosunku do skazanego orzeczono karę bezwzględnego pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione przez skazanego w okresie próby. Z kolei rażące naruszenie przez skazanego porządku prawnego w okresie próby, w tym w szczególności popełnienie innego przestępstwa niż to wskazane powyżej stanowi przesłankę fakultatywną zarządzenia wykonania kary.

W określonych sytuacjach sąd może również – zamiast zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności – zamienić karę zawieszoną na karę ograniczenia wolności lub na grzywnę, jak również skrócić wymierzoną skazanemu karę pozbawienia wolności, jednak nie więcej niż o połowę. Do zarządzenia wykonania kary nie może dojść też po upływie sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby.