Reklama

Gen. Aleksander Gabszewicz patronem ronda Andriollego - Hoża

Kazimiera Zalewska Portal internetowy Otwock - iotwock.info

02/02/2024 18:30

Aleksander Klemens Gabszewicz, lotnik, który jako pierwszy zestrzelił niemiecki samolot nad Warszawą 1 września 1939 r., as myśliwski z czasów II wojny światowej, został patronem ronda u zbiegu ulic Andriollego i Hożej w Otwocku. Bohater odznaczony m.in. Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, wcześniej - w dwudziestoleciu międzywojennym mieszkał i uczył się w Otwocku.

30 stycznia br. Rada Miasta Otwocka podjęła uchwały w sprawie nadania imion pięciu nowym rondom w mieście. Na wniosek Sebastiana Rakowskiego, prezesa Towarzystwa Przyjaciół Otwocka (TPO) rondo u zbiegu ulicy Andriollego i Hożej otrzymało imię gen. Aleksandra Gabszewicza (1911-1983).

O uhonorowanie gen. Gabszewicza w Otwocku TPO zabiegało od lat, o czym przypomniała radnym członkini Towarzystwa - Anna Szymańska-Petryk:

- Towarzystwo Przyjaciół Otwocka od 2019 składa oficjalne pisma o uhonorowanie Aleksandra Gabszewicza. Generała, który tutaj chodził do szkoły, który tutaj należał do klubu, który ma duże osiągnięcia jako lotnik - nie tylko pierwsze zestrzelenie pierwszego dnia wojny. Przez cały czas drugiej wojny światowej działał w siłach zbrojnych na Zachodzie. Po zakończeniu wojny był prezesem stowarzyszenia Lotników Polskich. Był jednym z 7 lotników polskich odznaczonych Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari oraz wieloma odznaczeniami alianckimi wielu krajów, i zajmuje ósme miejsce na liście Bajana, jeżeli chodzi o liczbę zestrzeleń.
Towarzystwo Przyjaciół Otwocka ma w swoim statucie dbanie o historię Otwocka. My działamy w tym kierunku, żeby osoby, które wniosły duży wkład w powstanie Otwocka, czy rozsławiały Otwock na świecie, żeby właśnie nie mógł ktoś mówić, a kto to taki był?

Życiorys gen. Aleksandra Gabszewicza (1911-1983)

[Aleksander Klemens Gabszewicz w randze majora w Wielkiej Brytanii (zdjęcie powstało w okresie 1940-45). Źródło: nac.gov.pl]

Aleksander Gabszewicz urodził się 6.12.1911 r. w Szawlach na Litwie. Z przygotowanego przez TPO życiorysu wynika, że razem z rodziną od 1918 r. mieszkał w Świdrze, prawdopodobnie przy ul. Kraszewskiego 21. Był uczniem Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego w Otwocku oraz “aktywnym członkiem sekcji lekkoatletycznej Otwockiego Klubu Sportowego (OKS). Jego nazwisko umieszczono na Tablicy Honorowej OKS.

Swoją przygodę z lotnictwem rozpoczął w szkole podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej, następnie szkolił się w Dęblinie. Mianowany podporucznikiem w 1934 roku, przeszedł szkolenie pilotażu w Centrum Wyszkolenia Pilotów. Służąc w 1 pułku lotniczym, zdobył doświadczenie, a w 1937 roku ukończył kurs wyższego pilotażu.

W kampanii wrześniowej był dowódcą klucza 114. Eskadry Myśliwskiej. 1 września 1939 roku odniósł pierwsze zwycięstwo nad Luftwaffe. Został następnie zestrzelony podczas obrony Warszawy. Ranny i poparzony, uratował się skacząc ze spadochronem.

Ewakuowany do Rumunii, dotarł do Francji, gdzie służył w eskadrze treningowej. W 1940 roku walczył w składzie francuskiego dywizjonu myśliwskiego, a następnie brał udział w Bitwie o Anglię z brytyjskim 607 dywizjonem myśliwskim "Durham".

Po przeniesieniu do Polskiego Skrzydła Myśliwskiego, awansował stopniowo. Dowodził różnymi jednostkami, wykonując 183 loty operacyjne i 201 bojowych.

Na swoim koncie jako pilot myśliwski ma 9 i 1/2 pewnych (8 indywidualnych i 3 zespołowe) i 1 i 1/3 prawdopodobnych zestrzeleń oraz 3 uszkodzone samoloty nieprzyjaciela.

Po wojnie, osiedlił się w Wielkiej Brytanii, angażując się w działalność kombatancką i stając się prezesem Światowego Stowarzyszenia Lotników Polskich.

Mianowany generałem brygady w 1974 roku, Gabszewicz pełnił ważne funkcje, m.in. jako członek Głównej Komisji Skarbu Narodowego. Zmarł 10 października 1983 roku, a zgodnie z jego życzeniem, prochy zostały rozsypane nad Dęblinem i Poniatowem. Jego życie to historia odwagi, poświęcenia i oddania służbie dla Polski.