Mieszkańców Otwocka martwią wycinki lasu. Powodem jest pasożytnicza jemioła – wyjaśnia Nadleśnictwo Celestynów

Wielu mieszkańców Otwocka niepokoją ostatnio duże wycinki drzew w okolicznych lasach. M.in. jedna z czytelniczek wskazała na zimowy zrąb przy drodze leśnej - popularnym wśród otwocczan szlaku spacerów. Jak wyjaśnia Nadleśnictwo Celestynów, na wskazanym terenie Leśnictwa Torfy został wykonany zrąb sanitarny z powodu rozprzestrzenienia się pasożytniczej jemioły.

Kilka dni temu zadzwoniła do redakcji iOtwock.info mieszkanka Otwocka, bardzo zaniepokojona wyrębem lasu, a dokładniej jego skalą, wzdłuż jednej z dróg w terenie popularnym wśród amatorów aktywności na świeżym powietrzu (na zdjęciach w galerii). Jak podkreślała drzewa są grube i białe, co według wiedzy otrzymanej w szkole oznacza, że są zdrowe.

– stwierdziła otwocczanka.

Nie było to pierwsze tego typu spostrzeżenie od naszych czytelników, poprosiliśmy więc Nadleśnictwo Celestynów o wyjaśnienie. Odpowiedź w jego imieniu przesłała Róża Brytan, specjalista Służby Leśnej ds. edukacji leśnej. Zamieszczamy ją poniżej:

Na terenie Leśnictwa Torfy w IV kwartale 2021 roku wykonywano zabiegi pielęgnacyjne o charakterze cięć sanitarnych, na podstawie § 53 pkt. 6 Zasad Hodowli Lasu. Cięcia te polegają na usuwaniu z drzewostanu drzew chorych, opanowanych przez pasożyty i obumarłych. Ich głównym celem jest poprawa stanu sanitarnego drzewostanu. Prace prowadzone na omawianym terenie miały na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się jemioły pospolitej rozpierzchłej w drzewostanach sosnowych.

[Jemioła na sośnie. Fot. archiwum Nadleśnictwa Celestynów]

Ze względu na wzrost zasięgu występowania oraz coraz większą liczbę porażonych drzewostanów sosnowych, jemioła pospolita rozpierzchła stanowi poważny problem dla polskich lasów. Sosna jest dla niej źródłem wody i soli mineralnych. Badania naukowe wskazują, że jemioła, mimo zdolności do fotosyntezy, pobiera również asymilaty pochodzące od rośliny−gospodarza. Konsekwencją występowania jemioły jest osłabianie żywiciela, u którego obserwuje się mniejsze przyrosty słojów rocznych, mniejszy aparat asymilacyjny, gorsze obradzanie nasion. Największy negatywny wpływ na drzewa ma podczas suszy – w tym czasie szparki na liściach drzewa są zamykane, podczas gdy intensywność wymiany gazowej jemioły jest nadal bardzo wysoka, co w efekcie zwiększa  deficyt wody u żywiciela. Osłabienie fizjologiczne sosen powoduje większą ich podatność na szkodniki owadzie oraz pasożytnicze grzyby, które doprowadzają do zamierania drzew.

Z powodu specyficznej biologii jemioły, przeciwdziałanie szkodom przez nią powodowanym jest bardzo trudne. Roślina ta rozprzestrzenia się przy udziale ptaków, które odżywiają się jej owocami, a następnie wydalają niestrawione, otoczone lepkim miąższem nasiona, które przyklejają się do gałęzi drzew. Zapobieganie rozsiewaniu jemioły jest więc niemożliwe. Usuwanie osobników tego półpasożyta również jest bardzo utrudnione, gdyż rośnie wysoko w koronach drzew. Samo oderwanie jemioły od gałęzi jest nieskuteczne, gdyż w następnym roku półpasożyt wytworzy nowe pędy z ukrytych w gałęziach korzeni korowych. Zaniechanie usuwania drzew opanowanych przez jemiołę, doprowadziłoby do dalszego jej rozprzestrzeniania, powodującego osłabienie kolejnych drzewostanów, co w konsekwencji mogłoby zagrozić stabilności i trwałości całego kompleksu leśnego. Usuwanie zamierających drzew ma również duże znaczenie w kontekście ochrony przeciwpożarowej lasu oraz zapewnienia bezpieczeństwa osobom korzystającym z terenów leśnych.

W zależności od stanu sanitarnego lasu w danym wydzieleniu, usuwano pojedyncze drzewa, grupy drzew lub fragmenty drzewostanów. W miejscach masowego występowania jemioły (nawet do 90% zasiedlonych drzew), konieczne było wykonanie zrębów sanitarnych (o powierzchni maksymalnie 4 ha), by jemioła nie została przeniesiona na jeszcze nieopanowane przez nią kompleksy leśne.

Na wszystkich powierzchniach zrębowych w przeciągu dwóch lat posadzone będzie nowe pokolenie lasu.

[Jemioła na sośnie. Fot. archiwum Nadleśnictwa Celestynów]

Kazimiera Zalewska