Nowy otwocki świdermajer w rejestrze zabytków województwa mazowieckiego

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków (MWKZ) ogłosił 10 stycznia 2025 roku, że do rejestru zabytków województwa mazowieckiego wpisano kolejny otwocki świdermajer. Tym razem zdecydowano o prawnej ochronie drewnianego budynku z lat 20. XX wieku, zlokalizowanego przy ul. Świerkowej 16 w Otwocku, zwanego „Willą Wajnbergów”.

Drewniany pensjonat, wzniesiony w 1928 roku, znajduje się na narożnej posesji wydzielonej w 1930 roku z liczącego niemal 5 hektarów majątku „Willa Glinianka”. Nieruchomość ta rozciągała się między ulicami Świerkową, Kochanowskiego, Reymonta i Żeromskiego. Wspomniany podział nieruchomości pozwolił na powstanie działek oznaczonych we wspólnej księdze hipotecznej jako „Willa Wajnbergów”.

Losy posesji i jej właścicieli odzwierciedlają burzliwe dzieje regionu. W 1927 roku Anna Wajnberg sprzedała działkę Hendli-Ryfce Grynbaum oraz małżeństwu Abramowi-Joskowi i Jochwecie Grynbaum. Kolejne zmiany własności miały miejsce w latach 30. XX wieku, a w 1961 roku nieruchomość przeszła na własność Skarbu Państwa. W budynku przez długi czas znajdowały się lokale komunalne, a w 1988 roku jego zachodnia weranda została zaadaptowana na cele mieszkalne.

Świdermajer przy ul. Świerkowej 16 stanowi przykład drewnianego budownictwa letniskowego, charakterystycznego dla okresu międzywojennego w Otwocku. Budynek jest nie tylko dziełem zamkniętej epoki, ale też świadectwem wysokiej klasy sztuki ciesielskiej oraz dowodem na kunszt lokalnych warsztatów stolarsko-snycerskich.

Przeprowadzone kwerendy archiwalne rzucają nowe światło na historię tego obszaru Otwocka, szczególnie w kontekście właścicieli posesji, z którymi związane jest zwyczajowe określenie nieruchomości jako „Willa Wajnbergów”. Dzięki wpisowi do rejestru zabytków budynek zyskuje dodatkowe zabezpieczenie i staje się jeszcze ważniejszym elementem dziedzictwa kulturowego regionu.

Wpisanie kolejnego świdermajera do rejestru zabytków podkreśla unikatowość tego stylu architektonicznego, będącego znakiem rozpoznawczym Otwocka. Styl ten, łączący elementy szwajcarskiej architektury z regionalnymi tradycjami ciesielskimi, wykształcił się pod koniec XIX wieku i stał się popularny w okresie rozwoju miasta jako uzdrowiska. Dzięki takim inicjatywom Otwock umacnia swoją pozycję jako jedno z najciekawszych miejsc na mapie turystycznej Mazowsza.

Zachowanie i ochrona zabytków, takich jak świdermajer przy ul. Świerkowej 16, to nie tylko dbanie o przeszłość, ale też inwestycja w przyszłość miasta jako atrakcyjnej destynacji turystycznej i miejsca o bogatej historii.

62 obiekty zlokalizowane na terenie Otwocka znajdują się w rejestrze zabytków. Spośród nich zdecydowana większość - 45 - to budynki mieszkalne, czyli dawne wille, pensjonaty. Listę wszystkich zabytków Otwocka można znaleźć na stronie zabytek.pl.