Święta Anna na Jościach. Niezwykłe zakątki powiatu otwockiego - Głupianka

Na polu zwanym Joście, znajdującym się na południe od centrum wsi Głupianka, gm. Kołbiel, stoi kapliczka świętej Anny patronki wioski.  Z miejscem tym, dziś dość niepozornym, wiąże się długa i tajemnicza historia, dzięki której ten zakątek powiatu otwockiego zasługuje na miano niezwykłego. 

Dzieje Głupianki zaczęły się niemal pięć wieków temu. Została założona przez dziedziców z pobliskiego Sufczyna. Najpierw nazywała się Głupią Wolą - pod tą nazwą wpisano ją w 1540 r. do  “Księgi Ziemi Czerskiej”. Od XVIII wieku jednak już figuruje jako Głupianka. Jedno z lokalnych podań mówi, że nazwa ta wywodzi się od Anki - córki bogatego dziedzica, która zgłupiała…

Wioska jest niewielka: liczy obecnie 136 osób (dane za 2021), znacznie mniej niż w analogicznym okresie XIX i XX wieku (w 1827 - było tu 206 mieszkańców, a w 1921 r. - 234). Tutejsi mieszkańcy znani byli zamiłowania do ludowego stroju kołbielskiego (umiejętności tkactwa przekazywane z pokolenia na pokolenie) i kultywowania tradycji śpiewaczych.

Natomiast same Joście to uroczysko przedchrześcijańskie. Na tym polu jeszcze do początku XX w. leżał wielki głaz  czczony przez okoliczną ludność. Jak mówi kolejna legenda, miał na nim odpoczywać sam Pan Jezus. W tym kamieniu niezwykłe były okrągłe zagłębienia - 5 większych i 4 mniejsze. 

[Pozostałość po świętym kamieniu Słowian]

Prawdopodobnie słowo “joście” u dawnych Słowian oznaczało jadło, i mogło być związane z kultem przodków, których dusze karmiono zostawiając jedzenie, napitki i datki właśnie na tymże kamieniu. Ten zwyczaj - zostawiania jadła trwał bardzo długo. 

Z pogańskim kultem kamienia walczył Kościół, aż w końcu na początku XX w. z nakazu proboszcza parafii kołbielskiej mieszkańcy ofiarowali tenże kamień pod budowę nowej świątyni. Kamień został rozbity (jego części podobno znajdują się w schodach kościoła parafialnegoj w Kołbieli), a obecnie na Jościach został po nim tylko odłamek.

[Św. Anna na Jościu w białej sukience..]

Obok mieszkańcy postawili kapliczkę, której mieszkanką jest drewniana figurka św. Anny, zwana w okolicy “Osóbką”. Figurkę te miejscowe kobiety przystrajają pięknie w materiałowe sukienki. Tradycja każe, by robiły to tylko panny. Podobnie do nich należy przystrajanie stojącego obok krzyża. 

Wiele osób wierzy, że św. Anna na Jościu ma moc uzdrawiającą, co widać po wpisach w “Księdze pamiątkowej pielgrzymów i podróżnych” znajdującej się w kapliczce.  

Tak w pigułce przedstawiają się dzieje tego niezwykłego zakątka - więcej możecie dowiedzieć się na miejscu - w centrum Głupianki przy świetlicy wiejskiej stoi tablica z historią okolicy. Sporo informacji znajdziecie też oczywiście w sieci - ale stanowczo najlepiej takie miejsca poznawać na żywo. Warto wybrać się tam na wycieczkę rowerową lub pieszą. W pobliżu kapliczki biegnie żółty szlak (od Starogrodu, gm. Siennica - do Sufczyna, gm. Kołbiel). 

Teraz właśnie jest najlepszy czas by odwiedzić Joście (od centrum wioski prowadzą na pole drogowskazy) i św. Annę, złożyć jej życzenia imieninowe…

Kazimiera Zalewska