Historia Otwocka

część I

Zawsze w niedzielę będziemy prezentowali urywki historii Otwocka. Lata przed wojennego Otwocka 1877-1939,  czasy II wojny światowej, przegląd prasy 1916-1939, przegląd prasy PRL.

Historia Otwocka w latach 1877-1939 część I

Swoje powstanie i dynamiczny rozwój Otwock zawdzięcza kilku czynnikom. Pierwszym i najważniejszym była budowa w latach 1874 – 1877 linii Kolei Nadwiślańskiej, która łączyła nadgraniczne wówczas miasto Mławę z Kowlem. Trasa przebiegała przez Ciechanów, Modlin, Warszawę Pragę, Dęblin, Lublin, Chełm i Dorohusk. Kolej Nadwiślańska stanowiła strategiczne połączenie trzech wielkich twierdz carskich: Modlina, Warszawy i Dęblina rozmieszczonych wzdłuż linii obronnej, jaką stanowiła Wisła. Początkowo planowano poprowadzić kolej bliżej Wisły. Jednak względy wojskowe, a konkretnie obawa o możliwość szybkiego zniszczenia kolei w planowanej strefie przyfrontowej, zadecydowały o odsunięciu jej od Wisły. W ten sposób, decyzją sztabowców armii carskiej, Kolej Nadwiślańska przecięła lasy otwockie. Oddanie kolei do użytku pozwoliło na powstanie wzdłuż jej biegu licznych osad ludzkich. Wśród nich znajdują się niemal wszystkie miejscowości na tzw. „linii otwockiej”.

Kilka lat po uruchomieniu kolei powstał w Otwocku pierwszy budynek dworca. Stanął w głębi terenu stacji, przy peronie toru do Lublina. Był drewniany, piętrowy, z dwoma bocznymi parterowymi skrzydłami. Na dole mieściła się kancelaria naczelnika, telegraf, kasa biletowa, spedycja bagażu, sala III klasy, bufet i pokój damski, a w bocznych skrzydłach Telegraf Rządowy oraz Wydział Pocztowy i Żandarmsko-Policyjny Zarząd Drogi. Na piętrze znajdowało się mieszkanie zawiadowcy i jego pomocnika. Przy dworcu, od strony Świdra, wybudowano na peronie obszerną drewnianą stylową werandę dla oczekujących na pociągi, a dalej krytą i odkrytą platformę – rampę dla rozładunku i załadunku wagonów towarowych.

Niezwykle korzystnym czynnikiem dla dalszego rozwoju osady była panująca w drugiej połowie XIX wieku moda na letniska. To dzięki niej Otwock nabierał w tym okresie cech miejscowości wypoczynkowej. Za głównego inicjatora tego procesu uznajemy Michała Elwiro Andriollego, znanego wówczas rysownika i malarza. W roku 1880 Andriolli przybył nad Świder, gdzie zakupił od Zygmunta Kurtza ponad 200-hektarowy obszar ziemi. W „Brzegach”, bo tak artysta nazwał swój majątek, wybudował kilkanaście domków przeznaczając je pod wynajem w okresie letnim. Kilka z nich powstało w bardzo oryginalnym i niepowtarzalnym stylu, który z czasem stał się stylem dominującym w krajobrazie Otwocka i tzw. „linii otwockiej”. K. I. Gałczyński w swoim wierszu „Wycieczka do Świdra” nazwał domy budowane w tym stylu  „świdermajerami”.

Materiał wykorzystano za pozwoleniem Muzeum Ziemi Otwockiej, więcej informacji na stronie Muzeum