Marsz pamięci i modlitwy w Otwocku w 81. rocznicę zagłady żydowskich gett 

W niedzielę, 20 sierpnia 2023 r. odbył się w Otwocku marsz pamięci i modlitwy. Od 21 lat mieszkańcy miasta oraz goście w ten sposób przypominają rocznicę zagłady żydowskich gett w Otwocku, Falenicy i Rembertowie, która rozpoczęła się 19 sierpnia 1942 roku. W tych tragicznych dniach Niemcy wymordowali ok. połowy ludności ówczesnego Otwocka.

Organizatorem 81. rocznicy zagłady gett był Społeczny Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich pod przewodnictwem Zbigniewa Nosowskiego, we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Otwocka, Komitetem Upamiętnienia Zagłady Gett w Falenicy i Rembertowie oraz Europejskim Instytutem Kultury Fundacja. 

Zwykle marsz pamięci i modlitwy odbywa się w Otwocku właśnie 19 sierpnia, ale w tym roku wyjątkowo uroczystość została przesunięta o jeden dzień ze względu na przypadający w sobotę szabat. 

Jednym z punktów uroczystości było przypomnienie o mieszkańcach ulicy Żeromskiego - przygotowała je Jadwiga Rakowska. Żeromskiego była jedną z najdłuższych ulic przedwojennego Otwocka, do roku 1926 nosiła nazwę Mlądzkiej. Droga przebiegała przez tzw. Otwock uzdrowiskowy. Przy niej powstały m.in. takie budowle jak, Willa Róża (obecnie ul. T. Kościuszki 32), oraz znane żydowskie pensjonaty, jak np. pensjonat Abrama Szwajcera. Na rogu Reymonta w 1928 r. powstała murowana synagoga w stylu modernistycznym, która jednak nie przetrwała pożogi wojennej - została spalona przez Niemców od razu w 1939 r., a potem rozebrana. W przededniu wojny przy tej ulicy zamieszkiwało 210 Żydów, zaś pozostałych mieszkańców było 131. W 1942 r. mieszkańcy Żeromskiego podzielili los innych otwockich Żydów, których ok. 8 tys. wywieziono do  obozu w Treblince i tam zamordowano. Prawie 1000 zabito 19 sierpnia 1942 r., około 3 tys. straciło życie w następnych dniach w masowych egzekucjach przy ul. Reymonta i innych miejscach miasta. 

Marsz przeszedł od ronda im. Bronisława Marchlewicza do Kamienia pamięci Żydów Otwockich przy ul. Reymonta. Tam zostały złożone kwiaty, uczestnicy odmówili modlitwy za dusze zmarłych w jidysz i po polsku. Na koniec przyniesione lampki ustawiono w kształt Menory - świecznika będącego ważnym symbolem judaizmu.

Kazimiera Zalewska