Ze Świerka w kosmos

Projekt POLAR-2, w którym swój znaczny udział ma Narodowe Centrum Badań Jądrowych ze Świerka, poleci na chińską stację kosmiczną. Jego celem jest badanie promieniowania gamma, które dla naukowców jest kluczem do tajemnic Wszechświata, m.in. pulsarów i czarnych dziur.

Chiny i ONZ nawiązały współpracę, w ramach której na pokładzie chińskiej stacji kosmicznej będą realizowane międzynarodowe eksperymenty naukowe. Wśród nich - jak ogłoszono 12 czerwca br. - będzie właśnie POLAR-2: Gamma-Ray Burst Polarimetry on the China Space Station, realizowany przez konsorcjum w składzie: NCBJ, Uniwersytet Genewski, Max Planck Institute For Extraterrestial Physics oraz Instytut Fizyki Wysokich Energii Chińskiej Akademii Nauk.

Promieniowanie gamma jest wynikiem najbardziej energetycznych typów eksplozji w kosmosie, czyli zderzeń pulsarów (gwiazd neutronowych), lub pulsara z czarną dziurą oraz z wybuchami hipernowych, kończącymi życie najmasywniejszych gwiazd. Z powodu atmosfery nie dociera ono do powierzchni naszej planety. Ten rodzaj promieniowania można obserwować tylko dzięki detektorom umieszczonym np. na satelitach, lub stacjach kosmicznych.

POLAR-2 to drugi projekt, w którym biorą udział  naukowcy i inżynierowie z NCBJ. Do poprzedniego - POLAR z 2016 r. -  przygotowali detektory i analizowali zebrane dane. "Dla eksperymentu POLAR-2 chcemy zaprojektować i zbudować układy elektroniczne odbierające dane bezpośrednio z detektora" - opowiada mgr inż. Dominik Rybka z Zakładu Elektroniki i Systemów detekcyjnych NCBJ, współtwórca elektroniki wykorzystanej w 2016 r. "Nasze układy wyposażymy w odpowiednie, stworzone u nas oprogramowanie. Zamierzamy także zaprojektować, zbudować i oprogramować elektronikę, która przygotuje do wysłania na ziemię sygnały odebrane wcześniej z detektorów. Kolejnym naszym zadaniem ma być budowa specjalnego zasilacza niskiego napięcia, zasilającego cały instrument."

To zadanie na kilka następnych lat - według planów aparatura ma rozpocząć zbieranie danych w 2024 roku. Potem pole do działania będą mieli naukowcy analizujący dane, m.in. z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

red.

Na zdj. Pulsar w Mgławicy Kraba  (Fot. NASA/HST/ASU/J. Hester et al. X-Ray: NASA/CXC/ASU/J. Hester et al.)